Het startte in 1954 in Nijmegen vol nieuwsgierigheid naar de toekomst. Die nieuwsgierigheid is gebleven maar er is ook een flinke dosis angst bijgekomen. We gaan heel slecht om met onze aardbol en met elkaar. Gelukkig zijn er ook mooie voorbeelden van verbondenheid tussen mensen en initiatieven van organisaties waar je vrolijk en optimistisch van wordt.
Bij de tentoonstelling in het Rijksmuseum over de Indonesische onafhankelijkheidsperiode wordt de historische term ‘bersiap’ niet gebruikt. Daar is een over te doen. De term, die geregeld wordt gebruikt voor de gewelddadige periode in Indonesië na de Japanse capitulatie in 1945 is voor mij voor altijd verbonden met mij familiegeschiedenis.
Het verhaal van mijn oma, ooms en tantes en mijn moeder.#Bersiap
Het is echt genieten in mijn schuilplaats in Burgh Haamstede. Hier zie je het huis op een manier zoals dat lang niet mogelijk was omdat de winter een paar jaar met vakantie ging. Lieve vrienden maakten deze bijzondere foto’s voor mij.
Na jaren zag ik vanmorgen dit beeld toen ik uit het raam keek.
Na een paar uur zag ik uit het raam dat er weer ouderwets gespeeld werd door de kinderen uit de buurt. Het lijkt of de tijd even heeft stilgestaan.
Ik laat me niet kisten maar ga fris en fruitig achter de geraniums en petunia’s zitten.
De Telegraaf vroeg mij gisteren een reactie op de excuses die de Koning maakte aan het begin van zijn reis naar Indonesië: „Voor geweldsontsporingen van Nederlandse zijde in die jaren wil ik hier nu, in navolging van eerdere uitspraken van mijn regering, mijn spijt uitspreken en excuses overbrengen”, zo zei de koning tegen president Joko Widodo. „Dit doe ik in het volle besef dat de pijn en het verdriet van de getroffen families generaties lang voelbaar blijven.”
Op de website van de krant staat vandaag een deel van wat ik gezegd heb in een lang artikel:
“Hoewel de oma en ooms en tantes van Harry Mertens juist door Indonesische vrijheidsstrijders werden vermoord, is hij evengoed blij met de excuses van Willem-Alexander. ,,Het is goed dat Nederland eerlijk kijkt naar haar eigen geschiedenis en daar verantwoordelijkheid voor neemt.”
Wel vindt hij dat er meer aandacht moet komen voor wat Indonesiërs zelf hebben uitgehaald. ,,Mijn moeder heeft daar als 13-jarig meisje gewoon haar hele familie verloren, alleen omdat ze een Nederlandse achtergrond hadden. Het is in ieder geval heel belangrijk dat er aandacht komt voor wat er zich überhaupt allemaal in Indonesië heeft afgespeeld, aan beide kanten.”
,,Hopelijk komt er nu ook meer aandacht voor de Indische Nederlanders. Want terwijl mijn moeder in zekere zin nog begrip had voor wat de Indonesiërs haar familie hebben aangedaan, gezien de eeuwenlange Nederlandse kolonisatie, had ze eigenlijk meer onbegrip voor de kille ontvangst in Nederland zelf. Zij heeft zich nooit echt welkom in Nederland gevoeld.””
Pia van der Molen vat het oorlogsverhaal van mijn moeder op een indrukwekkende wijze samen. Zij doet dat samen met Michiel Praal en vermeld ook het bijzondere eerbetoon van Michiel Eduard. Ik ben haar hiervoor immens dankbaar.
Gisteren mocht ik een voorvertoning bijwonen van ‘Terug naar de Akbarstraat’, een indrukwekkend tweeluik van Gülsah Dogan waarin Felix Rottenberg 20 jaar later terugkeert naar de Akbarstraat (http://www.defamilie.net/nl/documentaires/akbarstraat/).
“In 2002 maakte hij er een documentaire serie waarin hij een schets maakte van een vergeten zwarte wijk met een falend bestuur en vol onderlinge spanningen tussen bevolkingsgroepen.”
Het nieuwe tweeluik is een echte aanrader voor iedereen die is geïnteresseerd in het samenleven van verschillende bevolkingsgroepen en in stedelijk vernieuwing en herstructurering.
Ik heb mij in mijn professionele leven en ook als vrijwilligerswerk langdurig ingezet om een harmonieuze multiculturele samenleving te bevorderen. Na het zien van het tweeluik kan ik niet zeggen dat ik het gevoel heb daarin erg succesvol te zijn geweest. Ik zit bomvol vragen waarop ik vooralsnog geen antwoorden heb.
Zelfs tussen mensen die echt hun best doen in de Akbarstraat lukt het maar mondjesmaat om betekenisvol samen te leven. Hoe zit het dan met de aanzienlijke groep die er eigenlijk helemaal geen zin in hebben?
De belangrijkste vraag die ik heb is hoe wij er voor kunnen zorgen dat Nederlanders met een niet Nederlandse achtergrond zich echt volwaardig Nederlander kunnen voelen? Nu zie je dat zij steeds denken dat wat zij ook doen zij er nooit echt bij horen. Zoals een van de geinterviewden zegt, “wanneer ben ik genoeg geïntegreerd?”
Het tweeluik wordt uitgezonden op woensdag 22 en donderdag 23 januari 2020 om 22:15u.
Op 23 november ontving ik het bericht dat de urn met de as van mijn moeder is bijgezet in het graf van mijn grootmoeder op Ereveld Kembang Kuning in Soerabaja. Daarmee is de wens dat zij bij haar familie wilde zijn dan toch uitgekomen. De cirkel is rond.
De bijzetting werd verricht door R.C.J.M. van de Rijdt, Director Indonesia Oorlogsgravenstichting (OGS).
